Hasta Hakları

Hasta ile sağlık çalışanları arasında bireysel ve toplumsal düzeyde ortaya çıkan, sağlık çalışanlarının hastaya ve hastanın sağlık çalışanlarına karşı görev ve sorumlulukları olan, daha iyi sağlık ortamı için hasta ve sağlık çalışanlarının birlikte sahip çıkması gereken haklardır.

Hasta hakları dediğimizde karşımıza ilk çıkan kavram “hak” tır.

Hak nedir?

Hak kavramını; insanın doğuştan getirdiği ve daha sonra hukuk düzeninin verdiği maddi-manevi yetkiler olarak tanımlamak mümkündür

Çeşitli insan hakları bulunmaktadır. Bu haklar kazanımlara göre kuşaklara ayrılmıştır. Bu kuşaklarda bulunan haklar Tabloda ayrıntısıyla gösterilmiştir.

İnsan, sadece insan olmasından dolayı doğuştan bazı hakları kazanarak dünyaya adımını atmaktadır. Bu haklardan birisi de en temel hak olan sağlık hakkıdır. Bu hakkın sunumu da kaliteli ve eşit olmalıdır.
Bu durumda sağlık hizmetlerinin sunumunda eşitlik ilkesi çerçevesinde yapılması gereği ortaya çıkmaktadır. Bu da insan hakları bağlamında değerlendirilebilir. Öncelikle hak, hukuk düzeninin kişilere verdiği yetkidir. Bir de evrensel olarak insan hakları kavramı bulunmaktadır.
İnsan hakları ilk kez 1215 yılında İngiltere'de tanınmıştır. Resmi olarak 18. yüzyıl sonlarında Amerikan Haklar Bildirgesi ve 1789 Fransız İnsan ve Vatandaş Hakları Evrensel Bildirgesi yayınlanmıştır. Birleşmiş Milletlerin kurulmasıyla insan hakları evrensel hale geldi. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi yayınlandı. Buna göre; herkesin özgür, onurlu, hakları bakımından eşit oldukları belirtilmektedir.

Hasta Hakları: Sağlık hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı bulunan fertlerin, sırf insan olmaları hasabiyle sahip bulundukları ve T.C. Anayasası, milletlerarası antlaşmalar, kanunlar ve diğer mevzuat ile teminat altına alınmış bulunan haklarını ifade eder.

HASTA HAKLARI İLKELERİ

a) Bedeni, ruhi ve sosyal yönden tam bir iyilik hali içinde yaşama hakkının, en temel insan hakkı olduğu, hizmetin her safhasında daima göz önünde bulundurulur.

b) Herkesin yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkını haiz olduğu ve hiçbir merci veya kimsenin bu hakkı ortadan kaldırmak yetkisinin olmadığı bilinerek, hastaya insanca muamelede bulunulur.

c) Sağlık hizmetinin verilmesinde, hastaların, ırk, dil, din ve mezhep, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç ve ekonomik ve sosyal durumları ile sair farklılıkları dikkate alınamaz. Sağlık hizmetleri, herkesin kolayca ulaşabileceği şekilde planlanıp düzenlenir.

d) Tıbbi zorunluluklar ve kanunlarda yazılı haller dışında, rızası olmaksızın kişinin vücut bütünlüğüne ve diğer kişilik haklarına dokunulamaz.

e) Kişi, rızası ve Bakanlığın izni olmaksızın tıbbi araştırmalara tabi tutulamaz.

f) Kanun ile müsaade edilen haller ile tıbbi zorunluluklar dışında, hastanın özel hayatının ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz

BİR HASTA NE İSTER?

- GELİŞMELERİ -TIBBİ İZLEYEN HEKİM İSTER

- SEVGİ, SAYGI VE ŞEFKAT GÖRMEK İSTER

- SAATLERCE POLİKLİNİK SIRASINDA BEKLEMEK İSTEMEZ

- KENDİSİNE YETERLİ SÜRE AYRILMASINI,

- TEMİZ VE ÇAĞDAŞ SAĞLIK TESİSİ İSTER

SAĞLIK ÇALIŞANI NE İSTER ?

- BİLİMSEL GELİŞMELERİ TAKİP ETMEK İSTER.

- KENDİSİNE SAYGILI DAVRANILMASINI VE GÜVENİLMESİNİ İSTER.

- KAPISINDA HASTALARIN YIĞILMASINI İSTEMEZ

- HASTASINA YETERLİ SÜRE AYIRMAK ,

- TEMİZ VE ÇAĞDAŞ SAĞLIK TESİSİNDE ÇALIŞMAK İSTER.

- BİR HASTA VE SAĞLIK ÇALIŞANI

- ARALARINA PARASAL KONULARIN GİRMESİNİ İSTEMEZ

HASTA SORUMLULUKLARI

1. Genel Sorumluluklar

1.1. Kişiler kendi sağlığına dikkat etmek için elinden geleni yapmalı ve sağlıklı bir yaşam için verilen tavsiyelere uymalıdır.

1.2. Kişi uygunsa kan verebilir yada organ bağışında bulunabilir.

1.3. Basit durumlarda kişiler kendi bakımlarını yapmalıdır.

2. Sosyal Güvenlik Durumu

2.1.Hasta; sağlık, sosyal güvenlik ve kişisel bilgilerindeki değişiklikleri zamanında bildirmek durumundadır.

2.2.Hasta; sağlık karnesinin (Bağ-Kur, Yeşil Kart gibi) vizesini zamanında yaptırmak zorundadır

3. Sağlık Çalışanlarını Bilgilendirme

3.1.Hasta; yakınmalarını, daha önce geçirdiği hastalıkları, yatarak herhangi bir tedavi görüp görmediğini, eğer varsa halen kullandığı ilaçları ve tüm sağlığıyla ilgili bilgileri tam, eksiksiz vermelidir.

4. Hastane Kurallarına Uyma

4.1. Hasta; başvurduğu sağlık kuruluşunun kural ve uygulamalarına uymalıdır.

4.1.Hasta sağlık Bakanlığı ve diğer sosyal güvenlik kurumlarınca belirlenen sevk zincirine uymalıdır .

4.2.Hastanın; tedavi, bakım ve rehabilitasyon sürecince sağlık çalışanları ile işbirliği içinde olması beklenir.

4.3.Hasta; randevulu hizmet veren bir sağlık tesisinden yararlanıyorsa randevunun tarih ve saatine uyması ve değişiklikleri ilgili yere bildirmesi gerekir.

4.4. Hasta; hastane personelinin, diğer hastaların ve ziyaretçilerin haklarına saygı göstermelidir.

4.5. Hasta; hastane malzemelerine verdiği zararları karşılamak zorundadır.

5. Tedavisi İle İlgili Önerilere Uyma

5.1.Hasta; tedavisi ve ilaçlarla ilgili tavsiyeleri dikkatle dinlemeli ve anlayamadığı yerleri sormalıdır.

5.2.Hastanın; tedavisiyle ilgili önerilere uyum sağlayamama durumu söz konusu ise bunu sağlık çalışanına bildirmesi gerekir.

5.3.Hasta sağlık bakım ve taburculuk sonrası bakım planını beklendiği gibi doğru anlayıp anlamadığını belirtmesi gerekir.

5.4.Hasta; uygulanacak tedaviyi reddetmesi veya önerilere uymamasından dolayı doğacak sonuçlardan kendisi sorumludur

EN TEMEL HASTA HAKLARI

Hizmetten Genel Olarak Faydalanma Hakkı

Herkesin; adalet ve hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde sağlık hizmetlerinden faydalanmaya, ırk, dil, din ve mezhep, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, ekonomik ve sosyal durumları dikkate alınmadan hizmet almaya hakkı vardır.

Bilgilendirilme ve Bilgi İsteme Hakkı

Herkesin; her türlü sağlık hizmetinin ve imkanın neler olduğunu öğrenmeye ve sağlık durumu ile ilgili her türlü bilgiyi sözlü veya yazılı olarak almaya hakkı vardır.

Sağlık Kuruluşunu, Personeli Tanıma, Seçme ve Değiştirme Hakkı

Tüm hastalar; sağlık kuruluşunu seçmeye, değiştirmeye ve seçtiği sağlık kuruluşunda verilen sağlık hizmetlerinden faydalanmaya, sağlık hizmeti verecek ve vermekte olan hekimlerin ve diğer sağlık çalışanlarının kimliklerini, görev ve unvanlarını öğrenmeye, seçme ve değiştirmeye hakkı vardır.

Bu anlamda bildiğiniz gibi Sağlık Bakanlığı Eylül 2004’de “Hekim Seçme Uygulamasını” başlattı.

Mahremiyet

Herkesin gizliliğe uygun olan bir ortamda her türlü sağlık hizmetini almaya hakkı vardır.

Bilgilendirilmiş Rıza

Her türlü tıbbi müdahale öncesinde hastaya;

Kendisi ile ilgili tıbbi gerçekler,

Önerilen tıbbi girişimler,

Her bir girişimin olası risk ve yararları,

Önerilen girişimlerin farklı seçenekleri,

Tedavisiz kalmanın etkisi,

Tanı, sonuç ve tedavinin gidişatı anlatılmalıdır.

Tüm bunlar anlatıldıktan sonra hastanın kendi el yazısı ile tüm bunları kabul ettiğine dair rızası alınmalıdır.

Güvenlik

Herkesin sağlık hizmetini güvenli bir ortamda almaya hakkı vardır

Dini Vecibeleri Yerine Getirebilme

Sağlık kuruluşunun imkanları ölçüsünde ve idarece alınan tedbirler çerçevesinde, dini vecibelerini yerine getirmeye hakkı vardır.

Saygınlık Görme ve Rahatlık

Herkes; saygı ve ihtimam gösterilerek, güler yüzlü, nazik, şefkatli bir ortamda, her türlü hijyenik şartlar sağlanmış, gürültülü ve rahatsız edici bütün etkenler giderilmiş bir sağlık hizmeti almaya hakkı vardır.

Ziyaret ve Refakatçi Bulundurma

Sağlık kurum ve kuruluşlarca belirlenen usul ve esaslara uygun olarak ziyaretçi kabul etmeye, mevzuatın, sağlık kurum ve kuruluşlarının imkanları ölçüsünde ve tabibin uygun görmesi durumunda refakatçi bulundurmayı istemeye hakkı vardır.

Başvuru ve Dava

Herkes haklarının ihlal edildiğini düşünüyorsa, mevzuat çerçevesinde her türlü başvuru, şikayet ve dava hakkına sahiptir

Bilgilerin gizli tutulması hakkı

Tüm hastalar; tedavisi ile ilgili bilgilerin gizli tutulmasını isteme hakkı vardır.

Tedaviyi reddetme ve durdurma hakkı

Herkes istediği zaman tedaviyi reddetme ve durdurma hakkına sahiptir.