Hastalıklar

Düşmeler ya da travmalar omurga kırılmasına neden olabilir. Bu yaralanmaların bir kısmı ameliyat gerektirmese de, büyük kırıklar derhal ve uygun şekilde tedavi edilmelidir. Büyük omurga kırıklarında tedaviye geç kalınması, ciddi uzun süreli sorunlara neden olabilir.

Kemik erimesi yaşayan hastalarda küçük kazalara ve travmalara bağlı kırık veya çıkıklar sıklıkla görülmektedir. Osteoporoz veya kemiklerin zayıflaması basit kazalarda bile ciddi yaralanmalara neden olabilmektedir.

Omurga kırıkları, omurganın  içinden geçen sinir yapılarını ve çevresindeki yaşamsal öneme sahip damar ile organları etkilemesi nedeniyle son derece ciddi sonuçlara yol açabiliyor. Omurga kırıklarının yüzde 70’i sırt ve bel omurlarında, yüzde 5-10’u da boyun omurlarında, geri kalanı omurganın diğer bölgelerinde görülüyor.

Kısmi felçlerde, özellikle de felç durumunun giderek ilerlediği tespit edildiğinde mutlaka ve acil olarak cerrahi yapılması gerekiyor. Bu hastaların birçoğunda tam ya da tamama yakın iyileşme sağlanabiliyor.

Omurga ve Omurilik Anatomisi

Omurga kırığı konusunu biraz daha iyi anlamak için omurga anatomisini kısaca gözden geçirelim. Omurga, birbirleriyle yumuşak doku, eklemler ve omurlar arası yastıkçıklar (disk) ile bağlanan 33 adet omur denen kemikten oluşur.

Bu omurlar zinciri gövdemizin dik durmasını, her yöne olan hareketini (öne, arkaya eğilme, yanlara dönme) sağlayan bir destek yapı oluşturur. Ayrıca her omurun arka kısmında omuriliğin içinden geçtiği bir halka kemik yapı vardır ve bunlar omuriliği korurlar.

Omurilik beyin ile kol, gövde ve bacaklar arasında irtibatı sağlayan ve beyinden bu bölgelere emir getiren ve götüren sinir dokusundan oluşur. Tıpkı bir elektrik kablosu gibi görev yaparak; el ve kollarımızın, ayak ve bacaklarımızın, duyu fonksiyonumuzun çalışmasını sağlar. Ayrıca nefes almamıza yardımcı olur, idrar ve dışkı fonksiyonlarını kontrol eder.

Omurga Yaralanmaları Nelerdir?

Omurga yaralanmaları hafif bir yumuşak doku travmasından omurga kırığı ve omurilik yaralanmasına kadar çeşitli şiddette gerçekleşebilir. Omurga kırık ve çıkıkları omurilik yaralanmasına ve dolayısıyla felce neden olabilir. Omurga yaralanmalarının tedavi şekli de vakanın şiddetine göre değişir.

Omurga Kırıkları Nerelerde Olur?

Kırıkların %5 veya 10'u boyun omurlarında, %70'i sırt ve bel omurlarında ve geri kalanı da daha aşağı bölgelerde görülür. En sık yaralanan bölge sırt ve bel omurlarının birleştiği 12. sırt omuru ve 1. bel omuru, omurganın en hareketli bölgesindedir.

Nedenleri

Omurgaya düşme ya da çarpma gibi bir kuvvet uygulandığında, omurgadaki kemik yükü taşıyamayabilir. Bu durum omurganın ezilerek kırılmasına neden olabilir. Sıkıştırma hafifse, sadece hafif ağrı ve minimum deformasyon yaşarsınız.

Genellikle yüksek enerjili travmalar (trafik kazası, yüksekten düşme, atlama vb.) sonrasında ortaya çıkıyor. Ayrıca omurga kırıklarının kemiklerin gücünü yitirmesine yol açan osteoporoz sorunundan kaynaklanan özel bir tipi daha görülüyor. Günlük olağan aktivitelerde bile ortaya çıkabilen bu kırıklar, daha çok ileri yaşlarda görülen kemik zayıflığına (osteoporoz) bağlı gelişiyor.

Eğer omurilik veya sinir köklerini etkileyen travma şiddetli ise şiddetli bir ağrı yaşanabilir. Bu durum bir süre sonra  kifoza neden olabilir. Özellikle osteoporoz hastalarında, hastalık kemiklerin zayıflamasına neden olduğu için bu durum kırıkların, özellikle de omurga kırıklarını en yaygın risk faktörleri arasında yer almaktadır.

Omurga Kırıkları Aşağıdaki Nedenlere Bağlı Gelişebilir:

Düşmeye, spora veya diğer nedenlere bağlı kazalar

Osteoporoz 

Omurga tümörleri

Omurga Kırıklarının Sebepleri Nelerdir?

Omurga kırıkları genellikle yüksek enerjili travmalara bağlı gelişir. Trafik kazaları en sık nedenlerden biri olarak gösterilmektedir. Bunun dışında düşmeler (özellikle yüksekten düşmeler), ateşli silah yaralanmaları ve spor kazaları omurga kırıklarının başlıca nedenleri arasındadır. Osteoporozu olan yaşlılarda ve omurga tümörü olan hastalarda ise bu hastalıkların etkilediği omurga kemikleri zayıfladığı için hafif düşmeler gibi düşük enerjili travmalar sonrası bile ciddi kırıklar oluşabilir.

Omurga kırıklarından en çok kimler etkilenir?

Omurga kırıklı hastaların %80’i 18-50 yaş arası kişilerdir. Erkekler kadınlara göre 4 kat daha fazla omurga kırığı geçirme riskine sahiptirler.